Ngaahi 'ata mei he langa fale

Ko Milo, Futu, Mohulamu, Marika etc

Nevile, tufunga kitikiti Siaosi Toki

Koe ngaahi 'ata pe ena ne ma'u 'ehe me'a faita 'a Ti Lielia. Koe kau tangata ena Kelo, Tailulu, Lupina moe toenga kau tama ne nau 'i he fakava'e 'oe fale.

Kau tame'alea 'a e Kalapu

Ko e kau tame'alea ena 'a e Kalapu lolotonga e katoanga'i 'a e hilifaki mata'itohi ko ia 'o Pilinisi Lavaka Ata. Koe fo'i hiva na'a nau hiva'i koe fa'u ia 'ehe Palesiteni 'o e Siasi Uesiliana Tau'ataina 'o Tonga Faifekau 'Ahio koe 'KOLO FONUA'.

Kuo hiki atu foki ki he ngaahi fonua muli 'a e konga 'o e kau tame'a hange ko Tangikivaha Tau'a'alo, Finau Hifo, Lepolo Vaea, Tupou Toli etc. Koe toenga he taimi ni ko Stone pe mo 'Etoni, Langi Vailanu, Sositeni Sefesi, Siaosi Toki, Kiteau mo Toli Pusi.

'E toki 'oatu 'i he uike kaha'u e taha e ngaahi fatu 'a e Palesiteni 'Akositaine Mo'ungaloa koe 'Tama Toa.

Langa fale 'a e kalapu

Ko e Palesiteni ena, Tu'i, Visa mo Stone he 'aho na'e faliki ai e fale kalapu. 'E toki 'oatu toenga ngaahi 'ata mei he faliki fale fakataha moe tu'unga lolotonga 'oku 'iai e fale 'i he uike kaha'u.

Palesiteni Lolototonga

Koe Palesiteni lolotonga foki eni 'o e kalapu, 'Akositaine Mo'ungaloa. Ko ia 'oku ne lolotonga taki mu'a 'i he ngaahi ngaue kotoa pe 'a e kalapu tautautefito ki he ngaue lahi 'oku lolotonga fakahoko 'aia ko hono langa 'o e fale 'o e kalapu ke fakahoko mei honau fatongia.

Koe fale ni 'oku tu'u ia he 'api ko ia ko LE'OLE'O 'a ia koe taha ia ngaahi 'api tupu'a 'o Ha'a Ngata. Ko e 'api foki ko eni 'oku tu'u ai 'a e fu'u koka tupu'a koka fakanofo tu'i 'aia 'oku 'iloa ko e KOKA SITU'A.

Hisitolia 'o e Kalapu

Ko e ngaahi fakakaukau ki hono fokotu'u 'o e Kalapu Toa ko Pouvalu na'e makatu'unga ia mei he ngaahi me'a ni:

• ke fakatahataha'i 'a e to'utupu 'o e kolo
• ke fakasi'isi'i mo fakangata e ngaahi palopalema 'oku fehangahangai moe to'utupu he ngaahi 'aho ni.
• ke langa fakalakalaka 'a e kolo tupu'anga.
• kae'uma'a hono langa hake tu'unga 'o e mo'ui lotolu (sino, 'atamai & laumalie) 'a e tokotaha memipa kotoa pe.

Na'e fokotu'u 'a e kalapu 'i he 'aho 02 Sanuali 2002 pea koe fuofua palesiteni 'o e Kalapu ko Viliami Teukava Sefesi. Na'e hoko ki ai 'a Luisi Fifita, 'Inoke Pahulu pea koe fakamuimuitaha eni ko 'Akositaine Mo'ungaloa.

Ko e kau memipa koe to'utupu pe 'o e kolo fakataha matu'a ne nau poupou mai pe ki he langa ngaue na'e fai. A'u mai ki ha taimi, ne kau mai moe fa'ahinga mei he ngaahi tukui kolo pe 'o Hihifo 'o kau ai 'a Masilamea, Ha'avakatolo, 'Ahau 'o a'u ki Ha'atafu.

Na'e 'osi 'a'ahi foki 'a e Kalapu ki hono ongo va'a 'i 'Asitelelia kae'uma'a 'a Nu'usila foki.